In dit artikel wil ik het hebben over hechting, een belangrijk concept in de psychologie en een sleutel tot het begrijpen van onze relaties. Online zijn er talloze artikelen over te vinden en er zijn al veel boeken over geschreven. Dit duidt erop dat het een belangrijk thema is en blijft. In een maatschappij waar we steeds meer geneigd zijn individualistisch te denken en waar “persoonlijke groei” een trend is, blijft het essentieel na te denken over hoe we zijn ingebed in sociale relaties.
We kunnen niet zonder de ander. Des te zwaarder is het wanneer we ervaren dat relaties met mensen dicht bij ons telkens opnieuw lijken te mislukken. We hebben de ander nodig, maar hoe stellen we ons open voor deze ander? En hoe zorgen we ervoor dat we onszelf niet volledig verliezen in de ander?
De Basis van Hechting: De Moeder als Eerste Relatie
De relaties die we in ons volwassen leven aangaan, zijn sterk beïnvloed door de eerste relatie die elk kind ervaart: hoe we ons hechten met moeder of een andere primaire zorgverlener. De mate waarin deze zorgverlener kan afstemmen op de emoties van het kind heeft een diepgaande invloed op hoe we ons later tot anderen verhouden.
Een afgestemde reactie betekent niet altijd perfect reageren, maar het houdt in dat ouders in staat zijn om een evenwicht te vinden tussen de behoeften van het kind en hun eigen beperkingen. Zoals Donald Winnicott in Playing and Reality uitlegt, is de “goed genoeg”-moeder een ouder die niet altijd foutloos is, maar die in staat is om een veilige basis te bieden, ook als ze af en toe niet perfect reageert.
De Verschillende Hechtingsstijlen: Hoe Hechting Onze Relaties Beïnvloedt
John Bowlby en Mary Ainsworth hebben via experimenteel onderzoek verschillende vormen van hechting geïdentificeerd. De eerste opsplitsing is tussen veilige en onveilige hechtingsstijlen. Een kind hecht zich veilig als er in de kindertijd voldoende afgestemd gereageerd op de behoeftes van het kind. Dit stelt mensen in staat om later gezonde relaties aan te gaan, waarin een balans gevonden wordt tussen nabijheid en het behouden van een eigen identiteit.
Bij een veilige hechtingsstijl is afstand in een relatie draaglijk, en het gemis van een geliefde kan worden toegelaten zonder angst of wantrouwen. Daarnaast kunnen deze mensen zich kwetsbaar opstellen en zichzelf overgeven aan de ander.
Een onveilige hechting kan zich op drie manieren manifesteren. De angstige stijl kenmerkt zich door aanklampend gedrag, waarbij de persoon bang is om verlaten te worden. De vermijdende stijl komt voor bij mensen die moeilijk intimiteit toestaan en zich vaak afsluiten voor anderen. De ambivalente stijl is te herkennen aan gedrag dat varieert van aantrekken tot afstoten, vaak als gevolg van onvoorspelbare reacties van de primaire zorgverlener.
De Oorzaken van Onveilig Hechten en Het Belang van Begrip
Bij het bespreken van onveilige hechting is het belangrijk te benadrukken dat de schuld niet altijd bij de ouders ligt. Ouders zijn vaak ook gevormd door hun eigen opvoeding, wat bepaalde littekens kan achterlaten die het moeilijk maken om goed afgestemd te reageren op hun kinderen.
Daarnaast kunnen andere factoren, zoals relatieproblemen of verlies, een invloed hebben op hoe ouders in staat zijn om aan de behoeften van hun kinderen te voldoen. Het is dus essentieel om hechting niet enkel vanuit een schuldperspectief te bekijken, maar met een breder begrip voor de complexe factoren die deze relatie beïnvloeden.
Hechting in Therapie: De Impact op Relaties en Zelfbeeld
Ook in therapie speelt hechting een onvermijdelijke rol. Wanneer er relationele moeilijkheden zijn, kan hechting een centraal thema zijn. Begrippen zoals verlatingsangst en bindingsangst zijn veelvoorkomend en kunnen vaak worden gekoppeld aan een angstige of vermijdende stijl. In therapie kunnen we deze angsten verkennen en mogelijk doorbreken.
Dit betekent niet dat deze angsten volledig verdwijnen, maar therapie kan helpen om sterker bij onze eigen verlangens te blijven zonder onszelf volledig in de ander te verliezen. Aan de andere kant kan het ook helpen om meer verbinding te maken met anderen en ons kwetsbaarder op te stellen.
De therapeutische relatie zelf is ook een belangrijke factor. De kwaliteit van de band tussen therapeut en cliënt is vaak bepalender voor het succes van de therapie dan de gebruikte therapievorm. Het inzicht in hoe hechting werkt in deze relatie kan helpen om te begrijpen hoe andere relaties in het leven van de cliënt functioneren.
Sleutel tot Gezonde Relaties
Hoe we ons hechten met anderen is een cruciaal element in onze relaties, zowel in onze vroege jeugd als in ons volwassen leven. Het beïnvloedt niet alleen hoe we ons tot anderen verhouden, maar ook hoe we onszelf kunnen blijven in deze relaties.
Door meer te begrijpen over dit thema kunnen we betere en gezondere relaties aangaan, zowel met anderen als met onszelf. In therapie en in het dagelijks leven is het essentieel om stil te staan bij de impact van onze hechtingsstijl en de rol die deze speelt in de manier waarop we onze relaties ervaren en onderhouden.
Wil jij jouw hechtingsstijl en hoe deze jouw relaties beïnvloedt onderzoeken om negatieve patronen te doorbreken? Vera Wouters begeleidt jou graag in dit proces.