Een perifere aangezichtsverlamming of een facialisparese is een weinig voorkomende aandoening, waarvan de psychische en sociale gevolgen groot kunnen zijn. Ongeveer 20 a 30 personen per 100.000 inwoners per jaar krijgen ermee te maken. Maar wat houdt dit juist in? (Ma et al., 2010).
Bij een perifere aangezichtsverlamming treedt er een volledige of gedeeltelijke, eenzijdige verlamming van de aangezichtsmusculatuur op. Dit komt door een functiestoornis van een zenuw, de nervus Facialis (Ma et al., 2010).
Een perifere aangezichtsverlamming, veroorzaakt vaak een asymmetrisch gezicht. Naast een hangende mondhoek kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals het onvermogen om het oog volledig te sluiten, wat kan leiden tot irritatie of droogte van het oog. Het spreken kan slordiger worden door verminderde controle over de spieren in de lippen en wangen. Slikken kan moeilijker zijn doordat de spieren aan één kant van het gezicht niet goed functioneren. Sommige mensen ervaren pijn of ongemak achter het oor of rond de kaak. Een tranend oog aan de aangedane zijde komt ook vaak voor, doordat de oogspieren niet goed werken.
In veel gevallen wordt er geen duidelijke oorzaak vastgesteld. In dat geval wordt er gesproken over een Bell’s Palsy. Andere mogelijke oorzaken kunnen zijn; een brughoektumor, otitis media, Herpes Zoster virus, een complicatie als gevolg van een operatie, herpes simplex virus type 1, de ziekte van Lyme,… (Levarne, z.d.).
Behandeling perifere aangezichtsverlamming
Een mogelijke behandelmethode is mimetherapie.
Mimetherapie richt zich op het herstellen van restverschijnselen na een perifere aangezichtsverlamming. Het doel is om de patiënt controle te leren krijgen over de bewegingen van de aangezichtsspieren tijdens bijvoorbeeld gelaatsuitdrukkingen, praten, eten en drinken. Wetenschappelijk onderzoek toonde reeds een gunstige werking van mimetherapie aan. (Adecon, z.d.)
De impact van een veranderde glimlach
Een aangezichtsverlamming raakt je niet alleen fysiek, maar ook emotioneel. Je gezicht is een deel van je identiteit, van hoe je lacht, praat en contact maakt met anderen. Wanneer een simpele glimlach niet meer vanzelf komt, kan dat onzekerheid en terughoudendheid veroorzaken. Misschien merk je dat mensen anders naar je kijken, of dat je jezelf vaker terugtrekt. Maar weet dit: herstel is mogelijk. Mimetherapie helpt je niet alleen om je gezichtsspieren weer onder controle te krijgen, maar ook om vertrouwen te herwinnen in hoe je jezelf uitdrukt. Het is niet alleen een fysieke training, maar een stap terug naar wie je bent – met al je emoties, expressies en uitstraling.
Maar wat houdt mimetherapie juist in?
Mimetherapie bestaat onder andere uit:
- Anamnese: Een gedetailleerde bevraging wordt uitgevoerd om de symptomen, de geschiedenis en het verloop van de verlamming te begrijpen. Daarnaast worden observaties en metingen van de asymmetrie van het aangezicht in zowel rust als bij beweging verricht om het probleem nauwkeurig in kaart te brengen.
- Informatie over diagnose, behandeling en prognose: De patiënt ontvangt duidelijke informatie over de aard van de aandoening, de verwachte behandelingsmogelijkheden en de vooruitzichten. Dit helpt bij het stellen van realistische verwachtingen voor het herstel.
- Gericht advies: Er wordt specifiek advies gegeven over het omgaan met symptomen zoals tranende ogen, en praktische tips voor dagelijkse activiteiten zoals eten, drinken, praten en het onderhouden van mondhygiëne.
- Ontspanning- en massagetechnieken: Ontspanningsoefeningen en zachte massagetechnieken kunnen helpen om spanning in de aangezichtsspieren te verminderen en het herstel te bevorderen.
- Oefeningen voor spiercoördinatie: Oefeningen worden aangereikt om de afzonderlijke spieren van het gezicht opnieuw te leren coördineren. Dit helpt de spierspanning te verbeteren en de motorische functies te herstellen.
- Oefeningen om synkinesen te onderdrukken: Synkinesen zijn ongewenste meebewegingen van gezichtsspieren die optreden bij het uitvoeren van bepaalde gezichtsbewegingen. Specifieke oefeningen kunnen helpen om deze ongewenste bewegingen te verminderen of te onderdrukken.
- Oefeningen voor oog- en lipsluiting: Aangezien de oog- en lipspieren vaak verzwakt zijn, worden er oefeningen voorgesteld om deze spieren te versterken en de functionaliteit te herstellen, zoals het kunnen sluiten van het oog en het volledig aanspannen van de lippen.
- Oefeningen voor spreken: Gezichtsverlamming kan invloed hebben op de articulatie en spraak. Oefeningen gericht op de spieren rondom de mond kunnen helpen om het spreken te verbeteren en de spraak te verhelderen.
- Oefeningen voor gelaatsexpressie: Het verbeteren van de gelaatsexpressie is essentieel voor het herstellen van het normale gezichtspersoonlijkheid. Oefeningen helpen de controle over de mimische spieren te verbeteren, zodat de patiënt in staat is om gezichtsuitdrukkingen te maken die overeenkomen met emoties en communicatiebehoeften..
Deze geïntegreerde aanpak bevordert niet alleen het fysieke herstel, maar draagt ook bij aan het emotioneel welzijn van de patiënt door hen te ondersteunen in het dagelijks functioneren en hun zelfvertrouwen terug te krijgen
Wanneer kan mimetherapie nuttig zijn? (Adecon, z.d.) Na diagnose aangezichtsverlamming last van: – Asymmetrisch gezicht – Afhangende mondhoeken – Te weinig of te veel spanning in de gelaatsspieren – Verminderde bewegingsmogelijkheden van de spieren – Ongewenste meebewegingen – Problemen met slikken – Problemen met praten – Langzaam of slechts gedeeltelijk spontaan herstel |
Mimetherapie dient steeds uitgevoerd te worden door gespecialiseerde kinesisten of logopedisten met een getuigschrift van een nascholingscursus in de mimetherapie.
In Multidisciplinair centrum CURA kunt u terecht bij logopediste Asmita Upadhyaya. Zij heeft zich in 2021 geschoold tot mimetherapeut. Een afspraak maken kan hier.
Bronnen
Adecon. (z.d.). Mimetherapie / NKO Sint-Augustinus Antwerpen. https://neus-keel-oor.be/nl/nko/aangezicht/behandelingen/mimetherapie/
Levarne. (z.d.). Perifere aangezichtsverlamming (Perifere facialisparese) – aandoeningen | Gezondheidsplein.nl. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/perifere-aangezichtsverlamming/item41343
Ma, K., Mp, S., Teunissen, H., & Verdaasdonk, A. (2010). NHG-Standaard perifere Aangezichtsverlamming. Huisarts En Wetenschap, 53(8), 428–435. https://doi.org/10.1007/bf03089222
