Piekeren: Waarom je er niet in vast wilt zitten en hoe je het kunt doorbreken

Veel volwassenen hebben wel eens last van piekeren. Of het nu gaat over werk, relaties, de toekomst of je gezondheid, het lijkt soms onvermijdelijk. Maar wist je dat piekeren eigenlijk aangeleerd gedrag is? Het goede nieuws is dat je het kunt veranderen en er manieren zijn om het te doorbreken. Laten we samen ontdekken hoe je dit kunt aanpakken.

In deze blog leggen we uit wat piekeren is, waarom we het doen, en hoe je de vicieuze cirkel van piekeren kunt doorbreken. We bespreken ook het verschil tussen situaties waarin nadenken nuttig is en wanneer piekeren alleen maar stress veroorzaakt. Lees verder om meer te leren!

---

Wat is piekeren en waarom doen we het?

Piekeren is een manier waarop onze hersenen proberen controle te krijgen over de onzekerheid die we voelen. Vaak is het een poging om angstige gedachten te beheersen. Het kan lijken alsof je controle hebt als je eindeloos blijft nadenken, maar in werkelijkheid houdt het je vast en creëert het stress. Het is een vicieuze cirkel waarbij je niet verder komt, maar wel meer frustratie ervaart.

Studies tonen aan dat piekeren niet altijd helpt bij het oplossen van problemen. In feite kan het schadelijk zijn voor je gezondheid. Onderzoek gepubliceerd in Psychological Science laat zien dat chronisch piekeren kan leiden tot verhoogde angst, depressie en zelfs lichamelijke klachten, zoals slaapproblemen en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Dus hoewel het soms als een oplossing lijkt, werkt het vaak juist tegen je.

---

Piekeren is aangeleerd gedrag

Het goede nieuws is dat piekeren geen vaststaande eigenschap is; het is iets wat we onszelf aanleren. In het begin kan het misschien een manier zijn om grip te krijgen op een situatie, bijvoorbeeld wanneer je ergens ongerust over bent. Maar na verloop van tijd wordt het een automatische reactie, zelfs als het je niet verder helpt.

Het doorbreken van dit aangeleerde gedrag begint met bewustwording. Wanneer je merkt dat je piekert, realiseer je dan dat deze gedachten vaak niet de oplossing bieden. Als je inziet dat je piekert omdat het je tijdelijk een gevoel van controle geeft, kun je bewust kiezen om anders te reageren.

---

Piekeren vs. Probleemoplossing

Er is een belangrijk verschil tussen piekeren en effectieve probleemoplossing. Soms is het nuttig om na te denken over een probleem, bijvoorbeeld als je voor een belangrijke beslissing staat of een uitdaging moet overwinnen. Dit soort denken helpt je om je opties te verkennen en de beste oplossing te vinden.

Maar er zijn veel situaties waarin piekeren geen enkele meerwaarde heeft. Bijvoorbeeld als je herhaaldelijk dezelfde gedachten in je hoofd laat rondgaan, of als je blijft malen over zaken die je toch niet kunt veranderen. Dit soort dwalende gedachten dragen niets bij en veroorzaken alleen maar onnodige stress.

---

Hoe doorbreek je de vicieuze cirkel van piekeren?

Gelukkig zijn er verschillende manieren om piekeren aan te pakken en de vicieuze cirkel te doorbreken. Hier zijn enkele praktische tips die ik vaak met cliënten bespreek:

1. Vraag jezelf: “Is dit iets waar ik iets aan kan doen?”
   Wanneer je merkt dat je piekert, stel jezelf dan de vraag: “Kan ik hier iets aan doen?” Als het antwoord nee is, probeer dan je gedachten los te laten. Soms is het simpelweg accepteren dat je niets kunt veranderen de eerste stap naar rust.
2. Schrijf je gedachten op
   Piekeren draait vaak om dezelfde gedachten die in je hoofd blijven hangen. Door ze op te schrijven, haal je ze letterlijk uit je hoofd en kun je ze beter relativeren.
3. Focus op wat je wel kunt doen
   In plaats van eindeloos te denken over wat er mis kan gaan, focus je op concrete acties die je kunt ondernemen. Dit geeft je een gevoel van controle, wat helpt om angst te verminderen.
4. Stel je zorgen uit
   Als je merkt dat je continu piekert, stel dan een tijd in de avond in om je zorgen “te proberen”. Dit helpt je om gedurende de dag minder afgeleid te zijn door je gedachten, en creëert een gezonde afstand van de situatie.
5. Ademhalingsoefeningen of meditatie
   Technieken zoals ademhalingsoefeningen kunnen je helpen om je gedachten tot rust te brengen. Door je te concentreren op je ademhaling, kun je de invloed van je piekergedachten verminderen. Zelfs een paar minuten per dag kan al veel verschil maken.

---

Hoe kunnen wij helpen?

Bij Multidisciplinair Centrum Cura begrijpen we dat het niet altijd gemakkelijk is om piekeren los te laten. We bieden niet alleen praktische tools aan, maar creëren ook een warme en ondersteunende omgeving. Heb je hulp nodig bij het doorbreken van piekeren? Kom dan langs bij een therapeut en ontdek samen wat het beste voor jou werkt. Het belangrijkste is dat je je begrepen voelt en vertrouwen krijgt in de stappen die je zet.

Ben jij klaar om piekeren achter je te laten? Maak een afspraak met een van onze therapeuten en ontdek hoe je anders met je gedachten kunt omgaan.