Het leven is jammer genoeg niet enkel rozengeur en maneschijn. Iedereen krijgt wel eens te maken met een vervelende situatie; een ontslag, een onvoldoende op een test, een relatiebreuk, een conflict, vervelende gedachtes,… Deze situaties kunnen ervoor zorgen dat we ons teneergeslagen voelen, ongelukkig of boos. Acceptance & Commitment Therapie (ACT) is een vorm van gedragstherapie en helpt je ondanks deze moeilijkheden toch een waardevol leven te leiden.
ACT biedt handvaten om je denken, voelen en doen niet volledig in beslag te laten nemen door problemen of situaties waar je geen of weinig controle over hebt. Wanneer je in het leven op obstakels bots die in de weg staan een belangrijk doel te bereiken helpt ACT je te onderzoeken hoe je dit doel via een andere weg kan bereiken. Er wordt ook onderzocht waarom dit doel belangrijk is voor jou. Welke waarde schuilt er achter? Kan je andere doelen formuleren om diezelfde waardes na te streven? Eerst en vooral is het dan belangrijk om in beeld te krijgen wat belangrijk is voor jou. Wat geeft waarde aan je leven? Wat is voor jou een zinvol leven? Met ACT tracht men te bekomen dat je stappen blijft zetten in de richting van dat waardevol leven ondanks de moeilijkheden die op je pad komen. Ondanks de hindernissen niet blijven stilstaan maar blijven stappen in de juiste richting.
Zijn er zaken die je kan oplossen of veranderen? Zeer goed, die gaan we aanpakken! Zijn er zaken die je niet kan veranderen? Daar dienen we te onderzoeken hoe we tot acceptatie kunnen komen. Accepteren wil niet zeggen dat het plots een prettige ervaring wordt, evenmin betekent dit dat je passief wordt en je ergens helemaal aan over geeft. Een voorbeeld ter illustratie; Jan vindt zijn gezondheid erg belangrijk. Hij eet gezond, beweegt voldoende en laat jaarlijks medische check-ups doen, ook bij de tandarts. Maar eigenlijk gaat Jan niet graag naar de tandarts en vindt hij dit heel onprettig. We kunnen er niet voor zorgen dat Jan plots graag naar de tandarts gaat en helemaal geen ongemakken meer ervaart. We steven met ACT na dat hij ondanks deze ongemakken toch naar de tandarts gaat en op die manier een stap zet richting een belangrijke waarde voor Jan, zijn gezondheid.
De basistechnieken van act
Binnen ACT wordt gewerkt aan 6 vaardigheden om je psychologische flexibiliteit te verhogen en de kans op psychische klachten te verminderen.
Acceptatie: We gaan ruimte maken voor emoties en gedachten in plaats van ze te verdringen en te vermijden.
Defusie: Als iets ons erg bezig houdt kunnen we het gevoel hebben dat dit het enige is wat nog overblijft. We worden helemaal in beslag genomen door ons probleem, we fuseren hiermee. In Act gaan we een gezonde afstand tot gedachten nemen.
Contact met het hier en nu: Als vervelende zaken ons bezig houden kunnen we echt in ons hoofd gaan zitten. Je kan terug denken aan zaken die in het verleden zijn gebeurd, een situatie opnieuw en opnieuw afspelen in je hoofd. Je kan eveneens alle mogelijke risico’s en doemscenario’s voorbij zien komen die in de toekomst kunnen gebeuren. “Je kan maar beter voorbereid zijn op het slechtste, dan kan het alleen maar meevallen.” Zowel het verleden als de toekomst kunnen ons afleiden om contact te maken met het hier en nu, hetgeen nu gebeurt. Om het contact met het hier en nu te bewerkstelligen maakt ACT gebruik van mindfullness technieken.
Observerende zelf: een “veilige plek” creëren van waaruit je alles kan waarnemen; je verdringt je gevoelens en gedachten niet, maar je identificeert je er ook niet meer mee. Je leert opmerken dat je als persoon gedachten en gevoelens hebt en dat je deze bovendien kan observeren.
Waarden: Wat vind je echt belangrijk in het leven? Welke waardes streef je na? Waar zit jouw geluk? Deze waardes zijn de rode draad in ACT. Wanneer je deze duidelijk in kaart krijgt, kan je beter de ongemakken accepteren die je tegen zal komen in het nastreven van deze waardes.
Toewijding: ofwel Commitment. Welke stappen ga je zetten om dichter bij je waardes te komen? Jouw doelen die je helpen om bij te dragen aan een waardevol leven komen hier aan bod, jouw waardes worden vertaald in concreet gedrag.
Wens je graag met ACT aan de slag te gaan? Je kan hiervoor terecht bij psychotherapeut Sophie De Somer in Zoersel. Wenst u nog extra informatie? Neem gerust contact op.
Gebruikte bronnen:
Russ Harris: De valstrik van het geluk: Hoe je kunt stoppen met worstelen en beginnen met leven
https://act-academie.be/wat-is-act-is-het-voor-mij/
